Σε γιορτινό κλίμα, την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς, στο σπίτι της οικογένειας Στάλμπαουμ, η Μαίρη και ο αδελφός της Φριτζ, προσπαθούν να μαντέψουν τι δώρο θα τους κάνει ο νονός τους Ντροσελμάγιερ. Ο Φριτζ είναι ένα προσγειωμένο παιδί, σε αντίθεση με την αδελφή του Μαίρη η οποία κατοικεί σε ένα ροζ φανταστικό σύννεφο. Ο νονός Ντροσελμάγιερ παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας, καθώς είναι αυτός που κινεί τα νήματα των γεγονότων. Το δώρο του, ένα κάστρο με ωρολογιακό μηχανισμό και στρατιώτες είναι το κλειδί των συμβάντων που θα ακολουθήσουν. Η Μαίρη, αφού βαρέθηκε να παίζει με τους στρατιώτες, παρατήρησε έναν καρυοθραύστη και ρώτησε σε ποιον ανήκει και ο πατέρας της τής απάντησε ότι ανήκει σε όλους αλλά μπορεί να αναλάβει η ίδια την φροντίδα του. Έτσι όλοι μαζί ξεκίνησαν να σπάνε καρύδια, μέχρι που ο Φριτζ πήρε ένα μεγάλο και κατά λάθος έσπασε το σαγόνι του καρυοθραύστη. Η Μαίρη πήρε απευθείας μία κορδέλα από το φόρεμα της, έδεσε το πληγωμένο σαγόνι του και ζήτησε από τους γονείς της να μείνει στο σαλόνι μαζί του το βράδυ για να τον προσέχει.
Όταν το ρολόι σήμανε μεσάνυχτα όλα τα παιχνίδια στο σαλόνι πήραν ζωή! Ξαφνικά, μία μάχη εναντίον του επτακεφαλής Βασιλιά των Ποντικών και των στρατιωτών του κάστρου με ηγέτη τον γενναίο Καρυοθραύστη αρχίζει να διεξάγεται! Η Μαίρη, παρά τον φόβο της, μόλις είδε ότι θα τον έπαιρναν αιχμάλωτο έριξε το παντοφλάκι της στον Βασιλιά τον Ποντικών και έπειτα λιποθύμησε χτυπώντας το χέρι της πάνω στο τζάμι του ντουλαπιού των παιχνιδιών.
Το επόμενο πρωί κανείς δε πίστεψε την ιστορία της, παρ’ όλο που η πληγή στο χέρι της ήταν ακόμη νωπή. Όταν ο νονός της Ντροσελμάγιερ επέστρεψε με τον καρυοθραύστη έτοιμο σαν καινούριο, της διηγήθηκε την ιστορία της πριγκίπισσας Πίρλιπατ και της Μάουσρινγκ, της γνωστής βασίλισσας των ποντικών, καθώς και το λόγο που οι καρυοθραύστες έχουν τέτοια εμφάνιση. Όταν γεννήθηκε η πριγκίπισσα Πίρλιπατ, η μητέρα της ήταν ανήσυχη καθώς φοβόταν ότι η βασίλισσα των ποντικών θα έπαιρνε εκδίκηση για τον θάνατο των παιδιών της καθώς κάποτε, είχε αφήσει την Κυρία Μάουσρινγκ και τα εφτά παιδιά της να φάνε το λαρδί από τα λουκάνικα και ο βασιλιάς θύμωσε τόσο πολύ που κάτι έλειπε από το γεύμα του, που διέταξε να τα σκοτώσουν! Έτσι, όταν γεννήθηκε η Πίρλιπατ φρουρούταν από έξι παραμάνες και έξι γάτες. Η Βασίλισσα των Ποντικών όμως κατάφερε να φτάσει στην κούνια και την καταράστηκε να είναι άσχημη με μεγάλο κεφάλι και μια σχισμή για στόμα που έφτανε μέχρι τα αυτιά. Ο βασιλιάς κατηγόρησε τον άνθρωπο που είχε προσλάβει να σκοτώσει τα ποντίκια τον οποίο τον έλεγαν Ντροσελμάγιερ και έτσι αυτός αναγκάστηκε να πάει στον αστρολόγο του παλατιού για να βρουν μια λύση. Συμβουλεύτηκαν τ’ άστρα και είδαν ότι τα φρικτά μάγια θα λύνονταν μόνο αν εκείνη έτρωγε ένα σπάνιο είδος καρυδιού, το Κρακατούκ. Το τσόφλι του όμως ήταν πολύ σκληρό και έπρεπε να το σπάσει ένας νέος που δεν είχε ξυριστεί ποτέ στη ζωή του και φορούσε πάντα μπότες. Έψαξε παντού και τελικά κατέληξε στον ανιψιό του, έτσι πήγαν μαζί στο παλάτι καθώς ο βασιλιάς είχε υποσχεθεί πως θα έδινε το χέρι της κόρης του σε όποιον έλυνε τα μάγια. Τα μάγια όντως λύθηκαν και η Πίρλιπατ έγινε όμορφη, όμως η Κυρία Μάουσρινγκ έριξε το ξόρκι στον ανιψιό του Ντροσελμάγιερ με αποτέλεσμα να γίνει άσχημος και η πριγκίπισσα να μη θέλει να τον παντρευτεί! Την ίδια κιόλας μέρα ο Καρυοθραύστης, μαζί με τον θείο του, εξορίστηκαν από το βασίλειο και ο αστρολόγος προέβλεψε ότι για να λυθούν τα μάγια ο καρυοθραύστης θα πρέπει να σκοτώσει τον τελευταίο γιο της Κυρίας Μάουσρινγκ και να τον αγαπήσει μία κοπέλα παρά την ασχήμια του.
Όταν η Μαίρη έπεσε για ύπνο ονειρεύτηκε ότι έδωσε ένα σπαθί στον Καρυοθραύστη για να σκοτώσει τον Βασιλιά τον Ποντικών και το επόμενο βράδυ ήρθε ξανά στον ύπνο της και της χάρισε τα επτά στέμματα του νεκρού πια βασιλιά, παίρνοντάς την μαζί του στο βασίλειό του μέσα από ένα κουκλόσπιτο που υπήρχε στο χολ. Της έδειξε πολλά παραμυθένια πράγματα αλλά η Μαίρη αποκοιμήθηκε καθώς ήταν πολύ κουρασμένη. Όταν ξύπνησε είχε μεταφερθεί πάλι στο κρεβάτι της. Κανείς δεν πίστευε τις ιστορίες της οπότε έπαψε να μιλάει για αυτές. Μία μέρα όμως ο νονός της έφερε τον γοητευτικό ανιψιό του για να δειπνήσουν μαζί τους και η ομοιότητα του με τον δικό της Καρυοθραύστη την ξάφνιασε ευχάριστα. Η Μαίρη χάρηκε πολύ όταν αυτός της είπε ότι όλα αυτά που πέρασε δεν ήταν ένα όνειρο και της ζήτησε να παντρευτούν και να κυβερνήσουν μαζί τη Χώρα των Παιχνιδιών!
“Ο Καρυοθραύστης“του Ρώσου συνθέτη Τσαϊκόφσκι, είναι ένα από τα πιο διάσημα μπαλέτα όλων των εποχών και αγαπημένο μικρών και μεγάλων, ιδιαίτερα την περίοδο των Χριστουγέννων. Ο Τσαϊκόφσκι συνέθεσε το έργο το 1892, ενώ το λιμπρέτο βασίστηκε στη διασκευή του παραμυθιού από τον Αλέξανδρο Δουμά, σε χορογραφία του Λεβ Ιβανόφ.
Μέχρι και σήμερα σε όλο τον κόσμο, ανεβαίνουν χριστουγεννιάτικες παραστάσεις που βασίζονται σε αυτό το έργο! Η μελωδία του “Χορού της Νεράϊδας των Ζαχαρωτών”, έχει ταυτιστεί με τα Χριστούγεννα και ηχεί στις καρδιές μικρών και μεγάλων!!!
